Phân loại, xây dựng cấu trúc các bài tập về pin điện hóa phục vụ cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi Quốc gia
- TẦM QUAN TRỌNG, VAI TRÒ CỦA PHẢN ỨNG TRONG PIN ĐIỆN:
Trong chương trình hoá học phổ thông có đề cập tới phản ứng oxi hóa – khử, trong loại phản ứng này có thể chia làm hai loại:
Loại thứ nhất là phản ứng trong đó có sự trao đổi electron trên bề mặt của các chất tiếp, đây là loại phản ứng oxi hóa khử phổ biến.
Loại thứ hai là phản ứng trao đổi electron trên bề mặt của hai điện cực, loại này được gặp trong điện phân và trong pin điện.
Phản ứng oxi hóa khử xảy ra trong pin điện ở chương trình học sinh các trường phổ thông gặp không nhiều. Nhưng trong chương trình chuyên hóa và đặc biệt trong các bài thi học sinh giỏi cấp Quốc gia và Quốc tế có đề cấp đáng kể.
- TÌNH HÌNH THỰC TẾ NỘI DUNG KIẾN THỨC VỀ PIN ĐIỆN TRONG CÁC TÀI LIỆU HIỆN HÀNH:
Trong các tài liệu hiện hành thì chủ yếu là các tài liệu cho học sinh ôn luyện thi đại học và cao đẳng, các tài liệu này quá nhiều mà không có sự thống nhất một lí thuyết chuẩn mực mà nặng về bài tập tính toán gây cho học sinh lối học thụ động, không có tính sáng tạo và kém tư duy về hoá học. Bên cạnh những tài liệu này thấy các tài liệu dành cho học sinh giỏi, học sinh chuyên còn ít và đặc biệt tài liệu dành cho thi HSG Quốc gia, Quốc tế thực sự là quá ít.
Về nội dung kiến thức các loại phản ứng trong các tài liệu hiện hành chủ yếu đề cập nhiều về phản ứng trao đổi ion tạo ra chất kết tủa, phản ứng axit – bazơ và phản ứng oxi hoá khử do sự trao đổi electron trên bề mặt của các chất. Còn phản ứng oxi hóa khử xảy ra trong pin điện trong sách giáo khoa viết rất sơ đẳng và đặc biệt mối liên hệ và ảnh hưởng của các loại phản ứng hóa học trong pin điện ở sách giáo khoa phổ thông là không có. Mặt khác trong các tài liệu sách dùng cho sinh viên cũng chỉ viết theo một hệ thống cơ bản, chưa có hệ thống sâu rộng và đa dạng các loại pin điện. Điều đặc biệt là chưa xây dựng mối liên kết các loại phản ứng trong pin điện.
Chính vì những khó khăn trên đây, tôi đã xây dựng đề tài: “Phân loại, xây dựng cấu trúc các bài tập về pin điện hóa phục vụ cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi Quốc gia”
III. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI:
Mục tiêu của đề tài này là xây dựng cấu trúc các bài tập về pin điện, qua đó phân loại, đánh giá tác dụng của các bài tập phản ứng oxi hóa – khử trong pin điện và các phản ứng liên quan phục vụ cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi Quốc gia.
- PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN:
– Nghiên cứu lí thuyết về các quá trình oxi hóa, quá trình khử ở các điện cực, sự vận dụng lí thuyết phản ứng oxi hóa – khử trong giảng dạy hoá học ở trường phổ thông và các trường chuyên. Xét các mối quan hệ giữa các loại phản ứng khác nhau có liên quan đến phản ứng oxi hóa – khử.
– Điều tra thu thập các tài liệu có liên quan đến phản ứng oxi hóa – khử qua hệ thống sách giáo khoa, sách bài tập phổ thông, các đề thi tuyển sinh vào các trường đại học và cao đẳng, các đề thi học sinh giỏi các tỉnh, đề thi học sinh giỏi Quốc gia vòng một và vòng hai, tài liệu Olympic Việt Nam – Quốc tế, tài liệu chuẩn bị cho thi Olympic Quốc tế và một số tài liệu khác.
– Phân tích có chọn lọc các bài tập trong sách giáo khoa, các đề thi học sinh giỏi và một số bài đề xuất thêm để phân loại đánh giá các bài tập về phản ứng trong pin điện.
– Từ đó định ra các cấu trúc các bài tập về phản ứng xảy ra trong pin điện.
- VAI TRÒ CỦA BÀI TẬP TRONG VIỆC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA:
Để đặt ra được các yêu cầu cho học sinh trong quá trình giảng dạy thì việc lựa chọn, xây dựng các bài tập là một việc làm hết sức quan trọng và cần thiết đối với mỗi giáo viên. Thông qua bài tập, giáo viên sẽ đánh giá được khả năng nhận thức, khả năng vận dụng kiến thức của học sinh. Bài tập là phương tiện cơ bản nhất để dạy học sinh tập vận dụng kiến thức vào thực hành. Quá trình vận dụng kiến thức thông qua các bài tập có rất nhiều hình thức phong phú và đa dạng. Thông qua việc giải các bài tập mà kiến thức được củng cố khắc sâu, chính xác hoá, mở rộng và nâng cao. Cho nên bài tập vừa là nội dung, vừa là phương pháp, vừa là phương tiện để thúc đẩy việc dạy tốt và học tốt.
Đặc biệt, bài tập hoá học là phương tiện cơ bản để dạy học sinh vận dụng các kiến thức hoá học vào thực tế đời sống, sản xuất và tập nghiên cứu khoa học. Bài tập hoá học có tác dụng giáo dục trí dục và đức dục rất lớn. Đó là:
- Rèn luyện cho học sinh khả năng vận dụng được các kiến thức đã học.
- Đào sâu và mở rộng kiến thức một cách phong phú, hấp dẫn.
- Ôn tập, củng cố và hệ thống hoá kiến thức một cách dễ hiểu nhất.
– Rèn luyện được kĩ năng cần thiết về hoá học, như kĩ năng cân bằng phương trình, kĩ năng tính toán, kĩ năng tư duy đặc thù riêng của môn hoá học,.v.v…
- Phát triển năng lực nhận thức, trí thông minh cho học sinh.
– Giáo dục tư tưởng, đạo đức, tác phong như rèn luyện tính kiên nhẫn, trung thực, sáng tạo, chính xác, khoa học. Nâng cao lòng yêu thích học tập bộ môn. Qua đó, phát triển một cách toàn diện nhân cách cho học sinh.
Leave a Reply