Dạy Và Học Online - Luyện Thi Hà ThànhDạy Và Học Online - Luyện Thi Hà Thành
  • Home
  • Hóa THCS
    • Hóa Học 8
    • Hóa Học 9
    • Luyện Thi HSG THCS
    • Luyện Thi Vào 10
  • Hóa THPT
    • Hóa Học 10
    • Hóa Học 11
    • Hóa Học 12
    • Luyện Thi Đại Học
    • Luyện Thi HSG – THPT
  • Sau Đại Học
    • Luận Văn Thạc Sĩ
    • Các Chuyên Đề Học
    • Đề Thi Đầu Vào
    • Đề Thi Học Phần
  • Giáo Viên
    • Tài Liệu Bồi Dưỡng GV
    • Giáo Án Điện Tử
  • Thư Viện
    • Ebook VietNam
    • Sáng kiến kinh nghiệm
    • Các Phần Mềm
      • Hướng Dẫn Sử Dụng
      • Phần Mềm Hóa Học
    • Video Thí Nghiệm
  • Chemistry – EN
  • Contact
Notification Show More
Aa
Dạy Và Học Online - Luyện Thi Hà ThànhDạy Và Học Online - Luyện Thi Hà Thành
Aa
  • Business
  • Industry
  • Politics
Search
  • Home
  • Hóa Học THCS
  • Hóa Học THPT
  • Chemistry – English
  • Sau Đại Học
  • Thư Viện
  • Giáo Viên
Have an existing account? Sign In
Follow US
Dạy Và Học Online - Luyện Thi Hà Thành > Blog > Tài Liệu Bồi Dưỡng GV > Một số bài tập để phát triển năng lực nhận thức cho học sinh
Tài Liệu Bồi Dưỡng GV

Một số bài tập để phát triển năng lực nhận thức cho học sinh

Th.S Ngô Xuân Quỳnh
Last updated: 2017/01/05 at 2:19 AM
By Th.S Ngô Xuân Quỳnh  - Luyện Thi Hà Thành
Share
13 Min Read
11
SHARE

Một số bài tập để phát triển năng lực nhận thức cho học sinh

Phát triển năng lực nhận thức và rèn luyện các kỹ năng là những yêu cầu cơ bản, quan trọng nhất của quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi.

Để học giỏi môn hoá học, học sinh cần có những phẩm chất và năng lực như: có hệ thống kiến thức hoá học cơ bản vững vàng, sâu sắc; có trình độ tư duy hóa học phát triển (năng lực phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát, suy luận lôgíc,…) có kỹ năng thực hành và vận dụng linh hoạt sáng tạo kiến thức hoá học đã có để giải quyết các vấn đề trong hóa học cũng như trong thực tiễn…

Vì vậy, phát triển năng lực nhận thức và rèn luyện các kỹ năng là những yêu cầu cơ bản, quan trọng nhất của quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi. Trong dạy học hoá học, bài tập hóa học là một phương tiện và phương pháp rất có lợi thế để hình thành các kỹ năng và phát trtiển năng lực tư duy cho học sinh (HS). Chúng tôi đưa ra một số bài tập để phát triển năng lực nhận thức cho HS theo các hướng sau.

1. Phát hiện vấn đề nhận thức từ việc nghiên cứu phản ứng hóa học (HH)

Việc nghiên cứu phản ứnh hóa học có thể giúp học sinh đi đến những nhận xét có tính khái quát hoá cao, từ đó có thể giúp học sinh gỉai nhanh các bài toán hóa học.

Ví dụ: Viết các quá trình khử xảy ra trong phản ứng giữa kim loại R với HNO3 cho các sản phẩm khử là chất khí. Có nhận xét gì về mối quan hệ giữa số mol H+ và số mol NO–3 tham gia quá trình khử?

Nhận xét: Từ việc viết phương trình phản ứng, các quá trình khử HS thấy: vế phải trung hoà điện nên ở vế trái tổng điện tích dương phải bằng tổng điện tích âm, từ đó có số mol H+ phản ứng luôn bằng số mol NO–3bị khử cộng với số mol electron nhận. Từ đây giúp học sinh hình thành phương pháp gỉai nhanh các bài toán gắn với tính oxi hóa mạnh của HNO3 trong chương trình phổ thông.

Graduate Key And Book

2. Phát hiện vấn đề nhận thức từ việc đọc đề bài toán

Đây là giai đoạn nghiên cứu đề bài trong quá trình giải bài toán hóa học. Khi đọc đề bài, trước hết học sinh phải hiểu biết từ ngữ, thấy được lôgíc của bài toán, hiểu được ý đồ của tác giả, hình dung được tiến trình luận giải và phát hiện những chổ có vấn đề của bài toán.

Ví dụ: Cho 4,88g hỗn hợp X gồm Cu và Fe3O4 tác dụng vừa đủ với 400ml dung dịch HCl 0,1M cho đến khi phản ứng xảy ra hòan toàn thu được dung dịch A và một phần chất rắn không tan. Thêm dung dịch AgNO3đến dư vào bình phản ứng, để phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được kết tủa C. Tính khối lượng kết tủa C.

Nhận xét : Với bài tập này nếu không nghiên cứu kỹ đề bài học sinh sẽ mắc những sai lầm như chỉ có phản ứng giữa Fe3O4 và HCl, giữa AgNO3 với FeCl2, FeCl3 khi đó thấy rằng bài toán đơn giản và thừa dữ kiện

3. Bài tập để rèn luyện cách giải nhanh, thông minh

Đó là những bài tập khó, hay và trong quá trình tìm tới cách giải có tác dụng phát triển tư duy của HS. Khi tư duy được họat hoá thì HS sẽ có cách giải bài toán thông minh nhất, đó là con đường đi đến kết quả ngắn nhất và sáng tạo nhất.

Thực tế giảng dạy thấy rằng, trước bài toán nhiều HS lựa chọn cách giải là viết phương trình các phản ứng có thể xảy ra, sử dụng kỹ năng tính theo phương trình phản ứng để lập bài toán đại số. Với cách làm này bài toán trở nên râ`t phức tạp vì có nhiều phản ứng có thể xảy ra, hệ phưong trình đại số lập được có nhiều ẩn số…

Nếu biết vận dụng các quy luật bảo toàn trong phản ứng oxi hoá khử có thể giải nhanh chóng bài tập này.

4. Bài tập để rèn luyện khả năng suy luận, diễn đạt chính xác và lôgíc

Suy luận lôgíc là một trong những phẩm chất rất cần có đối với một HS giỏi. Có năng lực suy luận lôgíc, HS sẽ có cái nhìn bao quát về các khả năng có thể xảy ra đối với một bài toán, từ đó có cách giải quyết vấn đề, lựa chọn phương án diễn đạt. Cũng nhờ có khả năng suy luận lôgíc mà HS tự mình có thể phát hiện ra vấn đề nhận thức mới trên cơ sở kiến thức đã có. Vì vậy trong quá trình dạy hoá học cần thiết phải cho HS giải những bài tập đòi hỏi cao về khả năng suy luận, kỹ năng diễn đạt lôgíc, chính xác.

Ví dụ 1: Phenol và anilin đều làm mất màu nước Brôm nhưng toluen thì không.

a. Từ kết quả thực nghiệm đó có thể rút ra kết luận gì?

b. Anisol (metylphenylete) có làm mất màu nước Brôm không?

c. Nếu cho nước Brôm lần lượt vào từng chất p-toludin (p-aminotoluen), p-cresol (p-metylphenol) theo tỉ lệ mol tối đa thì thu được sản phẩm gì? Giải thích

Nhận xét: Phenol và anilin là hai hợp chất được HS nghiên cứu khá kỹ trong chương trình. Trên cơ sở hiểu biết về 2 hợp chất này cho phép HS suy luận cho nhữn hợp chất tương tự, đồng thời qua đó HS được khắc sâu, làm rõ thêm khái niệm về sự ảnh hưởng qua lại giữa các nguyên tử trong phân tử

5. Sử dụng bài tập để rèn luyện kỹ năng thực hành

Hóa học là khoa học thực nghiệm có lập luận. Vì vậy người HS giỏi hoá nhất thiết phải có kỹ năng thực hành, có khả năng giải thích những vấn đề thực tiễn cuộc sống liên quan đến khoa học bộ môn, có ý thức vận dụng kiến thức đã biết vào cuộc sống. Thông qua làm việc tại phòng thí nghiệm, thực hiện các bài thực hành cũng như ý thức quan sát, sự nhạy bén trong việc vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống, những năng lực này của HS được hình thành và phát triển. Tuy nhiên trong thực tiễn dạy học hiện nay, điều kiện thực hành còn gặp nhiều khó khăn về trang thiết bị, về quỹ thời gian. Vì vậy trong quá trình dạy học HH ngoài việc vận dụng tối đa điều kiện hiện có để tăng cường kỹ năng thực hành cho HS thông qua phương tiện dạy học, việc sử dụng bài tập để qua đó góp phần hình thành và phát triển kỹ năng thực hành, khả năng giải quyết các vấn đề thực tiễn còn đang có ý nghĩa quan trọng. Dưới góc độ này BT hoá học theo chúng tôi có thể sử dụng với các dạng sau đây:

–         BT để chứng minh các thuyết, các nguyên lí

–         Các bài tập thực nghiệm như: tách, tinh chế, nhận biết, điều chế.

–         Các bài tập giải thích những hiện tượng tự nhiên, các kinh nghiệm dân gian.

Ví dụ:

  1. Bình cầu chứa khí A có cắm ống dẫn khí vào chất lỏng B, khi mở khoá K chất lỏng B phun vào bình cầu. Hãy xác định khí A là khí nào trong số các khí sau đây: H2, N2, CH4, C2H4, C2H2, NH3, HCl, CO2, SO2, H2S, Cl2, CH3NH2 khi chất lỏng B là:A. H2O

    B. Dung dịch NaOH

    C. Dung dịch Br2 trong nước

    D. Dung dịch Br2 trong CCl4


    2. Xác định khí A trong bình cầu trong mỗi trường hợp:

    A. Chất lỏng B phun lên có màu hồng khí B là nước có pha phenolphtalein

    B. Chất lỏng B phun lên không màu khí B là dung dịch NaOH có pha phenolphtalein.

Nhận xét: Giải bài tập này đòi hỏi học sinh hiểu và có kỹ năng phân tích mối quan hệ giữa hiện tượng quan sát và bản chất của thí nghiệm: nước trong bình B sẽ phun lên bình A khi khí trong bình A tan được trong dung dịch B, vì sự hoà tan sẽ làm giảm số mol khí trong bình và do đó làm giảm áp suất. Từ đó, căn cứ vào tính chất vật lý và tính chất hoá học để xác định được các khí trong mỗi trường hợp

Trường hợp1:

A. NH3, HCl, CH3NH2

B. HCl, H2S, SO2, CO2, Cl2

C. C2H4, C2H2, SO2, H2S

D. C2H4, C2H2

Trường hợp 2:

A. NH3, CH3NH2

B. HCl, H2S, CO2, SO2, Cl2

Như vậy, khi bồi dưỡng HS giỏi HH qua hệ thống bài tập, ngoài mức độ luyện tập rthông thường, giáo viên phải yêu cầu ở mức cao hơn đối với HS là biết vận dụng kiến thức một cách linh hoạt, sáng tạo để giải quyết bài tập trong những tình huống mới; biết đề xuất đánh giá theo ý kiến riêng của HS, biết đề xuất các giải pháp khác nhau khi phải xử lí một tình huống. Và do đó, với nét đặc thù của mình, bài tập hóa học có vai trò lớn trong việc rèn luyện, bồi dưỡng, phát triển năng lực tư duy sáng tạo và các kỹ năng cho HS giỏi trong dạy học hoá học.


QC
Chia sẻ với BQT website www.hoahoc.org - Thầy Ngô Xuân Quỳnh

Related

Leave a comment

You Might Also Like

Đáp án câu hỏi ôn tập nội dung mô đun 9 Hóa học THPT

Cách đọc phổ hồng ngoại

Phân loại, xây dựng cấu trúc các bài tập về pin điện hóa phục vụ cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi Quốc gia

Tài liệu tập huấn xây dựng ma trận, đặc tả, đề kiểm tra định kì môn Hóa học cấp THPT

Hướng dẫn dạy học môn Hóa học THPT theo Chương trình giáo dục phổ thông mới

TAGGED: năng lực, nhận thức, phát triển
Th.S Ngô Xuân Quỳnh 5 January, 2017 5 January, 2017
Share This Article
Facebook Twitter Email Copy Link Print
Share
Hãy cho chúng tôi biết cảm xúc của bạn khi đọc xong bài viết này nhé !
Love0
Sad0
Happy0
Sleepy0
Angry0
Surprise0
By Th.S Ngô Xuân Quỳnh Luyện Thi Hà Thành
Follow:
➤ Website: www.hoahoc.org ➤ Facebook page: https://www.facebook.com/luyenthihathanhhn ➤ Hotline: 0979817885 ➤ Địa chỉ: CS1: Phòng 658 – Số 26 – Đường Láng – Ngã Tư Sở CS2: Gần trường THPT Phan Đình Phùng – Ba Đình
Leave a comment Leave a comment

Leave a ReplyCancel reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Stay Connected

0 Like

BÀI VIẾT MỚI

Chuyen Bac Ninh
Đề củng cố và ôn luyện kiến thức Hóa Học 11
Chương 2 - Hóa 11
HSG Ha Noi 2
Sở Giáo Dục Hà Nội – Đề thi chọn đội tuyển Thành Phố dự thi HSG Quốc Gia – Năm 2023 – 2023 – Vòng 2
Luyện Thi HSG - THPT
Chuyen Bac Ninh
Đáp án câu hỏi ôn tập nội dung mô đun 9 Hóa học THPT
Các Modul THPT
Luyện Thi Hà Thành - 0979817885
Ma trận, bản đặc tả và đề kiểm tra giữa học kì I – KHTN 8
KHTN 8
bang
Cách đọc phổ hồng ngoại
Tài Liệu Bồi Dưỡng GV
Hidrocacbon và môt số dạng bài tập
Hóa Học 12 – Chương 2: Cacbohidrat (Glucozo, fructozo, saccarozo, tinh bột và xenlulozo)
Hóa Học 12 Hóa Học THPT Luyện Thi Đại Học
can bang hoa hoc
CHUYÊN ĐỀ 8 – CÂN BẰNG HÓA HỌC
Hóa Học 12 Hóa Học THPT HSG Hóa Học 10 Luyện Thi HSG - THPT Ôn luyện HSG Hóa Học 11
thi_thptqg1_vov_bfje
Tuyên Quang – Đề thi lập đội tuyển dự thi chọn HSG Quốc Gia – Năm 2021 – 2022
Hóa Học 12 Hóa Học THPT HSG Hóa Học 10 Luyện Thi HSG - THPT Ôn luyện HSG Hóa Học 11
Trai He Hung Vuong - VĨNH PHÚC 2023 - Mon Hoa Hoc 10 - DE va DA - 0001
Trai He Hung Vuong – VĨNH PHÚC 2023 – Mon Hoa Hoc 10 – DE va DA
Đề thi HSG các tỉnh Đề thi HSG Hóa Học 10 HSG Hóa Học 10
Chuyen Bac Ninh
Phân loại, xây dựng cấu trúc các bài tập về pin điện hóa phục vụ cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi Quốc gia
Hóa Học 11 Hóa Học 12 Hóa Học THPT HSG Hóa Học 10 Luyện Thi HSG - THPT Ôn luyện HSG Hóa Học 11 Tài Liệu Bồi Dưỡng GV Tài Liệu Cho Giáo Viên

You Might Also Like

Chuyen Bac Ninh
Các Modul THPT

Đáp án câu hỏi ôn tập nội dung mô đun 9 Hóa học THPT

20 October, 2023
bang
Tài Liệu Bồi Dưỡng GV

Cách đọc phổ hồng ngoại

4 September, 2023
Chuyen Bac Ninh
Hóa Học 11Hóa Học 12Hóa Học THPTHSG Hóa Học 10Luyện Thi HSG - THPTÔn luyện HSG Hóa Học 11Tài Liệu Bồi Dưỡng GVTài Liệu Cho Giáo Viên

Phân loại, xây dựng cấu trúc các bài tập về pin điện hóa phục vụ cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi Quốc gia

7 August, 2023
Nghe An
Tài Liệu Bồi Dưỡng GV

Tài liệu tập huấn xây dựng ma trận, đặc tả, đề kiểm tra định kì môn Hóa học cấp THPT

7 August, 2023
Logo - 1
Luyện Thi Hà Thành - 0979817885

Đăng kí học: TOÁN - LÝ - HÓA Nhắn tin vào ZALO: 0979817885 ???? Chúng tôi xin nhiệt liệt chào đón các bạn học sinh đến với lớp học để trải nghiệm giá trị tuyệt vời và cảm nhận sự tiến bộ rõ rệt sau mỗi buổi học nhé!

Luyện Thi Hà Thành - 0979817885
Luyện Thi Hà Thành - 0979817885
 

Loading Comments...
 

    Welcome Back!

    Sign in to your account

    Lost your password?