• Home
  • 8 Năm
  • Document Library
  • Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Dạy Và Học Hoá Học Online

Nơi gặp gỡ, trao đổi của những bạn trẻ yêu hóa học.

  • Hóa THCS
    • Hóa Học 8
    • Hóa Học 9
    • Luyện Thi HSG THCS
    • Luyện Thi Vào 10
  • Hóa THPT
    • Hóa Học 10
    • Hóa Học 11
    • Hóa Học 12
    • Luyện Thi Đại Học
    • Luyện Thi HSG – THPT
  • Sau Đại Học
    • Luận Văn Thạc Sĩ
    • Các Chuyên Đề Học
    • Đề Thi Đầu Vào
    • Đề Thi Học Phần
  • Giáo Viên
    • Tài Liệu Bồi Dưỡng GV
    • Giáo Án Điện Tử
  • Thư Viện
    • Ebook VietNam
    • Sáng kiến kinh nghiệm
    • Các Phần Mềm
      • Hướng Dẫn Sử Dụng
      • Phần Mềm Hóa Học
    • Video Thí Nghiệm
  • Kênh Youtube
  • Document Library
  • Show Search
Hide Search
You are here: Home / Lịch Sử Hóa Học / [Thảo luận – trao đổi] – Thuật ngũ hóa học: Sử dụng tên gọi thảo lam hay quỳ tím ?

[Thảo luận – trao đổi] – Thuật ngũ hóa học: Sử dụng tên gọi thảo lam hay quỳ tím ?

31 October, 2021 By Th.S Ngô Xuân Quỳnh Leave a Comment

3

[Thảo luận – trao đổi] – Thuật ngũ hóa học: Sử dụng tên gọi thảo lam hay quỳ tím ?

Vấn đề về thuật ngũ Hóa học là một vấn đề lớn và có nhiều vấn đề.
Tôi đọc được bài viết của thầy Lê Ngọc Thành có nói về vấn đề sử dụng thuật ngữ: Thảo lam và Quỳ tím, nay tôi biên tập và chia sẻ với quý thầy cô và toàn thể bạn đọc của website www.hoahoc.org. Rất mong mọi người cùng tham gia thảo luận và cho ý kiến về vấn đề này.
Thầy Lê Văn Thới
Lê Văn Thới là giáo sư Hóa học của Việt Nam, ông nổi tiếng với Tủ sách khoa học mang tên ông. Ông là người đề ra bộ nguyên tắc soạn thảo danh từ khoa học chuyên môn ở Miền Nam Việt Nam trước năm 1975
1. Trước tiên là bài viết của thầy, trích từ fb của thầy: LINKS
Thuật Ngữ số 16
thảo lam/quỳ tím
Nhận định:
Ủy ban Soạn thảo Danh từ Chuyên môn và Thầy đã phiên dịch chữ “litmus” là “thảo lam”.
Việc này có in trong quyển Danh từ Hóa học (1963) trang xxvi. (Hình 1)
Tôi cũng có nhắc lại trong quyển Hóa học Hữu cơ (các nhóm định chức chính), Tập III, 2018, trang 457-458. (Hình 2-3)
Sở dĩ phiên dịch là thảo lam là vì:
thảo (h), đda t. 375, nghĩa là cỏ (thí dụ như thảo mộc, thảo lư) vì ly trích từ một loại thực vật giống như cỏ gọi là địa y (lichen/lichen).
lam (h), đda, t. 480, có nghĩa là màu lam (thí dụ như lam bào, lam thạch; còn gọi là màu nhà Phật, màu áo đồng phục của tổ chức Gia đình Phật tử Việt Nam).
Tóm lại thảo lam: màu lam ly trích từ một loại cỏ.
Dịch litmus thành quỳ tím là sai! Sai cả hai chữ luôn, sai nghĩa đen lẫn nghĩa bóng!
Không có cây quỳ (sunflower/tournesol/hướng dương), kể cả rễ, thân, lá, hoa đều không có ở đây!
Cũng không có màu tím!
quỳ tím: màu tím ly trích từ hoa quỳ (?).
Bao nhiêu thầy cô đã thấy trực tiếp bột màu thảo lam? Đã từng pha cho học sinh, sinh viên làm thí nghiệm?
Trước đây, khi tham gia Hội đồng Chuẩn hóa Thuật ngữ, 1980-1984, Thầy cũng đã có trình bày việc này trước hội đồng.
Tôi cũng xin nhắc lại, trước đây tôi có góp ý một lần, nay xin nói lại lần nữa cho kỹ hơn vì đề thi Tốt nghiệp Trung học Phổ thông vừa qua, năm 2021, vẫn còn tiếp tục sử dụng phiên dịch sai trái này (Hình 4).
Giải thích:
Chữ “litmus” phiên âm từ tiếng Na Uy, lackmus, có nghĩa là màu, màu nhuộm.
Ra đời vào khoảng năm 1300, từ nhà giả kim thuật (alchemist) người Tây Ban Nha, Arnaldus de Villa Nova.
Thảo lam thương mại, dạng bột, màu xanh đen (Hình 5, 6). Ly trích từ địa y (lichen/lichen) chủ yếu từ loài Roccella tinctoria (Hình 7), cách làm này có từ thế kỷ thứ 16.
Cấu tử chính trong hỗn hợp bột thảo lam là 7-hydroxyphenoxazon (Hình 😎, thuộc nhóm hợp chất orcein.
Hỗn hợp bột thảo lam có CAS number là 1393-92-6.
Và trong Merck Index, 12th Ed., với số thứ tự là 5574.
Trong hóa học, thảo lam được xếp vào nhóm hợp chất chỉ thị (indicator/indicateur) về pH.
Sử dụng:
Tôi đã tự làm, từ năm 1969, khi bắt đầu công việc của một nghiệm chế viên bán thời gian (préparateur mi-temps), lúc soạn thực tập cho hai chứng chỉ COS và COD tại Khoa học Đại học đường Sài Gòn.
Đầu tiên, hòa tan bột thảo lam vào nước trung hòa, thu được dung dịch có màu lam. Sau đó, chia làm hai. Acid hóa một nửa dung dịch cho ra dung dịch có màu đỏ. Và baz hóa nhẹ nửa dung dịch còn lại cho ra dung dịch có màu xanh dương rõ.
Nhúng giấy lọc vào mỗi dung dịch, ngâm, kẹp lên dây, phơi khô.
Xong rồi, cắt ra thành từng miếng giấy nhỏ, bề ngang độ 8 − 10 mm, dài độ 4 − 5 cm, gọi là “giấy thảo lam đỏ” và “giấy thảo lam xanh”, (Hình 9).
Giấy thảo lam đỏ (red litmus paper) dùng để thử tính baz, pH từ 8,3 trở lên, màu đỏ sẽ chuyển thành màu xanh.
Còn giấy thảo lam xanh (blue litmus paper) dùng để thử tính acid, pH từ 4,5 trở xuống, màu xanh sẽ chuyển thành màu đỏ.
Trên thế giới, giấy thảo lam xanh và đỏ được làm sẳn để bán, dùng trực tiếp. (Hình 10)
Khi thử, nên lấy một giọt chất muốn thử nhỏ lên trên giấy thử. Có thể thử tính acid-baz cho cả chất khí, nhưng lúc đó phải nhúng nước ướt giấy thử.
Thật tế, có thể sử dụng giấy thảo lam trung hòa, dùng để thử chung cho acid và baz, nhưng màu lam này thường nhạt, khó thấy! (Hình 11)
quy tim - thao lam - 1 quy tim - thao lam - 2 quy tim - thao lam - 3 quy tim - thao lam - 4 quy tim - thao lam - 5 quy tim - thao lam - 6 quy tim - thao lam - 7 quy tim - thao lam - 8 quy tim - thao lam - 9 quy tim - thao lam - 10 quy tim - thao lam - 11 quy tim - thao lam - 12
Đề nghị:
– Xin thôi đừng lập lại cái sai hoài! Bao nhiêu người, ra đề thi và viết sách có liên quan, đã trực tiếp điều chế loại giấy thử này chưa? Hay cứ “cha truyền con nối” viết y khuôn “quỳ tím”! Đã vậy còn viết tắt bỏ chữ “giấy” nữa!!! (Hình 4) Việc thử phải xảy ra trên giấy thử chứ!
– Xin tôn trọng học sinh, sinh viên. Sai thì sửa có sao đâu, coi như mình cập nhật thông tin thôi! Còn hơn cố chấp giữ cái sai đó mãi. Tội chết nha!
TB:
– đda: Đào Duy Anh, Hán-Việt Từ điển; tr.: trang; h: Hán.
– pH đổi màu của thảo lam là 4,5 (đỏ) và 8,3 (xanh).
– Hình Thầy xin để đầu tiên và không có số thứ tự nha!
2. Một số nội dung trong phần comment
Theo thầy Bùi Quang Minh chia sẻ
quy tim - thao lam - 13 sách năm 2000 sách thí điểm
Theo tài liệu mình đang có thì
* Ở miền Nam trước năm 1975: dùng từ ” giấy thảo lam”
* Ở miền Bắc năm 1975-1976: dùng từ ” giấy quỳ hoặc giấy quỳ xanh”
* Sau khi thành một nước Việt Nam thì
+ trong bộ sách thí điểm chuyên ban: dùng từ ” giấy quỳ xanh”
+ trong bộ sách từ năm 2000 đến nay : dùng từ ” quỳ tím”
Nếu theo nguồn gốc xuất xứ của chất chỉ thị trên, thì từ ” quỳ tím” có vấn đề, nó không đúng về nguồn gốc từ chất tạo ra chỉ thị đó?

Related

Leave a comment

Filed Under: Lịch Sử Hóa Học, Tài Liệu Bồi Dưỡng GV

Reader Interactions

Leave a Reply Cancel reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Primary Sidebar

Categories

  • Bài Giảng Hóa Học
  • Các Chuyên Đề Học
  • Các Phần Mềm
  • Câu Chuyện Giáo Dục
  • Đánh Giá Năng Lực
  • Đề cương ôn tập – Hóa 10
  • Đề thi dành cho SV
  • Đề Thi Đầu Vào
  • Đề thi giữa HK I
  • Đề thi Hoàng gia Australia
  • Đề thi Học kì II – Hoá 10
  • Đề thi Học kì II – Hóa 10
  • Đề thi HSG các tỉnh
  • Đề thi HSG Duyên Hải Bắc Bộ
  • Đề thi olympic 30/4
  • Đề thi thử THPT Quốc Gia
  • Đề thi tuyển sinh vào 10 THPT
  • Ebook English
  • Ebook VietNam
  • Giáo Án Điện Tử
  • Giáo Dục Hiện Đại
  • Giáo Viên Với Nghề Giáo
  • Hóa Bậc Đại Học
  • Hóa Học & Cuộc Sống
  • Hóa Học 10
  • Hóa Học 11
  • Hóa Học 11
  • Hóa Học 11 – HSG
  • Hóa Học 12
  • Hóa Học 12
  • Hóa Học 8
  • Hóa Học 9
  • Hóa Học THCS
  • Hóa Học THPT
  • Hóa Học Vui
  • Hóa Lý
  • Hỏi/Đáp Hóa THCS
  • Hỏi/Đáp Hóa THPT
  • Hướng Dẫn Sử Dụng
  • Hướng Dẫn Sử Dụng
  • Kỹ Thuật Dạy Học
  • Lịch Sử Hóa Học
  • Lớp 1
  • Luận văn
  • Luận Văn Thạc Sĩ
  • Luyện Thi Đại Học
  • Luyện Thi HSG – THPT
  • Luyện Thi HSG THCS
  • Luyện Thi Vào 10
  • Một số bài viết khác
  • Một số vấn đề khác
  • Nguyên Tố Hóa Học
  • Phần Mềm Hóa Học
  • Phương Pháp Đường Chéo
  • Phương Pháp Giải Toán
  • Sau Đại Học – NCS
  • Tài Liệu Bồi Dưỡng GV
  • Tài Liệu Cho Giáo Viên
  • Thông Báo Mới
  • Thủ Thuật Tin Học
  • Thư Viện Sách
  • Tư Vấn Học Tập
  • Tư Vấn Ngành Nghề
  • Ứng Dụng Công Nghệ
  • Video Thí Nghiệm

Archives

Hướng dẫn tải file từ web hoahoc org


3

HỢP TÁC NỘI DUNG

Phone, Zalo: 0979817885
E-mail: [email protected]

Copyright © 2022 · Hoá Học Online

DIY Crafts, Haircut Craze, The Fashionista Blog, Hairstyles 1975, Short Haircuts

 

Loading Comments...